บทบาทของอำเภอในการกำกับดูแลองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น : กรณีศึกษา อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี

การศึกษาปัจจัยนี้มีวัตถุประสงค์ที่สำคัญ 2 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาบทบาทของอำเภอในการกำกับดูแลองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กรณีศึกษาอำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี และ 2) ศึกษาปัญหา อุปสรรคของอำเภอในการกำกับดูแลองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ใช้ระเบียบวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ อ้างอิงข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง การสังเกตการณ์และข้อมูลจากการสัมภาษณ์นายอำเภอวารินชำราบ ปลัดอำเภอ ท้องถิ่นอำเภอ รวมถึงกลุ่มฝ่ายบริหารและข้าราชการองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
ผลการวิจัยค้นพบว่า
(1)ในการกำกับดูแลองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กรณีศึกษา อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี ส่วนมากจะเป็นลักษณะการประสานความร่วมมือประสานผลประโยชน์มากกว่าการจับผิดหรือตรวจสอบอย่างจริงจัง อำเภอเข้าไปมีบทบาทได้เท่าที่จำเป็นและไม่ขัดต่อกฎระเบียบ ข้อบังคับ ทั้งเรื่องการบริหารงานทั่วไป ด้านการคลังและด้านบุคลากร อำเภอเข้าไปมีบทบาทและสร้างความสัมพันธ์ที่ดีต่อองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น มากกว่าการเข้าไปก้าวก่ายหรือแทรกแซงการทำงานจะเห็นได้จากการให้ความช่วยเหลือต่าง ๆ ระหว่างสองหน่วยงาน หรือการขอรับการสนับสนุนจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในรูปแบบต่าง ๆ อำเภอจะลงมาตรวจกำกับดูแลองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเท่าที่จำเป็น โดยกรณีองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) สำนักงานส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่นอำเภอจะลงมาตรวจการเงินและบัญชีขององค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) ปีละ 2 ครั้ง หลังจากนั้น สำนักงานส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่นจังหวัดอุบลราชธานี จะลงมาตรวจการเงินและบัญชีขององค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) ปีละ 2 ครั้ง โดยส่วนใหญ่มีเป้าหมายในการตรวจเพื่อให้การแนะนำแก้ไขให้ถูกต้องตามระเบียบ ไม่ได้ตรวจเพื่อจับผิด ลักษณะความสัมพันธ์ระหว่างอำเภอกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในเขตอำเภอวารินชำราบ มีลักษณะเป็นเสมือนพี่เลี้ยงคอยให้คำปรึกษา
(2)ปัญหา อุปสรรคของอำเภอในการกำกับดูแลองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่สำคัญ คือ
1)จังหวัดหรืออำเภอยังขอรับการสนับสนุนจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อนำไปสนับสนุนภารกิจที่อยู่นอกเหนืออำนาจหน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ทำให้เกิดปัญหาการกำกับดูแล 2) หากเกิดกรณีข้อร้องเรียนต่าง ๆ ส่งมาที่อำเภอ ทางอำเภอทำได้เพียงให้คำแนะนะและให้คำปรึกษาถึงเรื่องของกระบวนการสอบสวน การไต่สวนเพื่อหาข้อเท็จจริงนั้น ทางอำเภอไม่มีอำนาจในการสืบสวน เพราะเป็นอำนาจหน้าที่ของสำนักงานป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติอำเภอในฐานะหน่วยงานที่ให้คำปรึกษาและเปรียบเหมือนพี่เลี้ยงให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ทำได้เพียงแค่ให้คำแนะนำเท่านั้น