การเสริมสร้างวิถีชีวิตประชาธิปไตยในโรงเรียน : ศึกษากรณีกิจกรรมสภานักเรียนของโรงเรียนน้ำยืนวิทยา อำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี

การวิจัยเรื่อง การเสริมสร้างวิถีชีวิตประชาธิปไตยในโรงเรียน : ศึกษากรณีกิจกรรมสภานักเรียนของโรงเรียนน้ำยืนวิทยา อำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษารูปแบบการจัดกิจกรรมของสภานักเรียนโรงเรียนน้ำยืนวิทยา จังหวัดอุบลราชธานี ที่เอื้อต่อการเสริมสร้างวิถีชีวิตประชาธิปไตยของนักเรียนในโรงเรียน และ 2) เพื่อศึกษาถึงพฤติกรรมและวิถีชีวิตประชาธิปไตยของนักเรียนโรงเรียนน้ำยืนวิทยา อำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี
ผลการวิจัยพบว่า แนวทางการจัดกิจกรรมเสริมสร้างวิถีชีวิตแบบประชาธิปไตยที่ทาง ?สภานักเรียน? ดำเนินงานอยู่จะมีภารกิจหลักคือ กิจกรรมวันรัฐธรรมนูญ โดยกำหนดกิจกรรมให้มีประเด็นหัวข้อให้นักเรียนที่สนใจเข้าร่วมการอภิปราย และกิจกรรมเนตรนารี โดยรูปแบบของการดำเนินกิจกรรมจะใช้เครือข่ายสภานักเรียนเป็นแกนกลางในดารประสานงานและดำเนินกิจกรรมทุกรูปแบบโดยคำนึงถึงความพร้อมของตัวนักเรียนเป็นหลัก ในขณะเดียวกันก็มี ?ครูประชาชน? คือ ครูประจำหมู่บ้านที่ปฏิบัติหน้าที่ตามหมู่บ้าน คอยให้คำปรึกษาสมาชิกของเครือข่ายสภานักเรียนจากโรงเรียนต่าง ๆ ที่เข้าร่วมเป็นพหุภาคีเพื่อแก้ไขปัญหาด้วยสันติวิธี คอยสอดส่องดูแลให้คำปรึกษาช่วยเหลือนักเรียน ในการดำเนินกิจกรรมหลักทั้ง 4 กิจกรรม ดังนี้ 1)การพัฒนาทักษะผู้นำ เป็นกิจกรรมพัฒนาทักษะการเป็นผู้นำเป็นกิจกรรมที่มุ่งให้นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจในภาวะความเป็นผู้นำ มีการฝึกทักษะความเป็นผู้นำ สามารถนำความรู้ที่ได้จากการจัดกิจกรรมไปใช้ประโยชน์ในการสร้างสภานักเรียนให้เข้มแข็ง มีการแบ่งกลุ่มให้ผู้เรียน แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับลักษณะผู้นำที่กลุ่มต้องการหรือการเป็นผู้นำที่ดี มีการเรียนรู้ตามมาตรฐานการเรียนรู้ และจึงนำมาสรุปเป็นองค์ความรู้ที่สามารถนำมาประยุกต์ใช้จริง 2)การสร้างเครือข่าย ?กิจกรรมบ้านในฝัน? โดยทำกิจกรรมตามขั้นตอนและเงื่อนไขต่าง ๆ มีการจัดอุปกรณ์ให้นักเรียนกลุ่มละ 1 ชุด เป็นชิ้นส่วนต่าง ๆ ของบ้าน เตรียมบ้านที่สมบูรณ์เท่าจำนวนกลุ่ม แล้วแยกชิ้นส่วนเพื่อให้แต่ละกลุ่มได้รับชิ้นส่วนเกินบางชิ้นส่วน ขาดบางชิ้นส่วน 3) การพัฒนาทักษะการประชุม มีดารจัดกิจกรรมโดยนำนักเรียนไปสังเกตการณ์หรือเข้าประชุมกับทางโรงเรียนจัดขึ้น และ/หรือมีการจัดสถานการณ์จำลอง โดยกำหนดองค์ประกอบการประชุม คือ ประธานสภานักเรียน เป็นประธาน วิธีการประชุม/ระเบียบวาระการประชุม และ 4) การสร้างจิตอาสา/สำนักสาธารณะ มีการออกค่ายพัฒนาชุมชน ไปช่วยเหลือพัฒนาชุมชน หรือช่วยเหลือคนพิการ ผู้สูงอายุ หรือฝึกวิเคราะห์สถานการณ์ปัญหาสังคมที่ได้จากการชมรายการโทรทัศน์ เช่น รายการวงเวียนชีวิต และนำมาอภิปรายหาข้อสรุปนำไปสู่ประเด็นความเห็นใจอยากจะเข้าไปช่วยเหลือซึ่งอาจนำไปสู่การจัดทำโครงการจิตอาสาโดยสภานักเรียนต่อไป
ผลการศึกษาถึงพฤติกรรมและวิถีชีวิตประชาธิปไตยของนักเรียนโรงเรียนน้ำยืนวิทยา พบว่า พฤติกรรมและวิถีชีวิตประชาธิปไตยของนักเรียนเกิดจากการที่นักเรียนได้มีโอกาสฝึกฝนและเรียนรู้การแสดงออกตามระบอบประชาธิปไตยโดยผ่านกิจกรรมต่าง ๆ ทั้งในโรงเรียนและนอกโรงเรียน ทำให้นักเรียนได้รับประสบการณ์ได้มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ได้มีการฝึกพัฒนาทั้งความรู้ ความคิด สติปัญญา การฝึกทักษะ การทำงานร่วมกับผู้อื่น เป็นผลทำให้เกิดความสามัคคี มีความรักใคร่ปรองดองในหมู่คณะ นักเรียนสามารถปรับพฤติกรรมเป็นไปในทางที่ดีขึ้น จากการจัดกิจกรรมเสริมสร้างวิถีชีวิตประชาธิปไตยในโรงเรียนส่งผลให้นักเรียนมีพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ลดลงอย่างเห็นได้ชัด นักเรียนมีความสนใจ ใฝ่เรียนรู้ รักการอ่าน รู้จักคิดดีทำดี พูดดี มีคุณลักษณะที่ดี สามารถดำรงชีวิตตามระบอบประชาธิปไตยได้อย่างมีความสุข และที่สำคัญมีพฤติกรรมเคารพในสิทธิของผู้อื่น มีเสรีภาพและใช้เสรีภาพในขอบเขตของกฎหมายและขนบธรรมเนียมประเพณี ร่วมมือกันในการทำงานหรือทำกิจกรรมอย่างตั้งอกตั้งใจ