พิพิธภัณฑ์วัดบูรพาปะอาวเหนือ เรียนรู้วิถีชีวิตอีสานชุมชนบ้านปะอาว

พิพิธภัณฑ์วัดบูรพาปะอาวเหนือ บ้านปะอาว อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี เกิดขึ้นจากแนวคิดของพระอาจารย์มหาพยนต์ สันตจิตโต ที่เห็นว่าชุมชนบ้านปะอาวมีประวัติและเรื่องราวมาอย่างยาวนาน มีสิ่งของเครื่องใช้ที่กระจัดกระจายอยู่ในพื้นที่ต่าง ๆ ควรจะมีการรวบรวมและจัดเก็บให้เป็นแหล่งข้อมูลเพื่อให้อนุชนรุ่นหลังได้ศึกษาและเรียนรู้

ความเป็นมาของพิพิธภัณฑ์วัดบูรพาปะอาวเหนือ

วัดบูรพาปะอาวเหนือ และชาวบ้านปะอาว มีแนวคิดในการจัดทำพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านมาหลายปี โดยพระอาจารย์มหาพยนต์ สันตจิตโต  เห็นว่าชุมชนบ้านปะอาวนั้นเป็นชุมชนเก่าแก่ มีประวัติความเป็นมาที่เล่าขานสืบต่อกันมายาวนาน นอกจากนั้นแล้วยังมีสิ่งของเครื่องใช้เก่าแก่ที่ยังหลงเหลืออยู่เป็นจำนวนมากที่กระจัดกระจายอยู่ ไม่มีการรวบรวมและจัดเก็บอย่างเป็นระบบ เกรงว่าสิ่งของเหล่านั้นจะสูญหายไปได้ ทางวัดได้เล็งเห็นคุณค่าและต้องการเก็บรักษาสิ่งของเหล่านั้นซึ่งแสดงถึงภูมิปัญญาที่สะสมมาจากบรรพบุรุษไว้ จึงได้ทำพิพิธภัณฑ์นี้ขึ้น

ในปี พ.ศ. 2537 เป็นระยะเริ่มต้นการทำพิพิธภัณฑ์ทางวัดได้ดำเนินการรวมรวมวัตถุ สิ่งของเครื่องใช้โบราณต่าง ๆ ไว้ โดยเก็บรักษาไว้ที่ใต้ถุนศาลาที่พักสงฆ์เป็นการชั่วคราวก่อน และในปี 2540 ก็ได้นำมาจัดแสดงให้ได้ชมแบบไม่เป็นทางการเรื่อยมา จนเมื่อวันที่ 19 เมษายน 2541 จึงได้เปิดตัวพิพิธภัณฑ์อย่างเป็นทางการ โดยการนำของพระครูธรรมสุนทรนิวิฐ เจ้าอาวาสในขณะนั้น พระอาจารย์มหาพยนต์ และนายอภิชาต พานเงิน โดยใช้พื้นที่บริเวณชั้นล่างของกุฏิหลังใหญ่เป็นพื้นที่จัดแสดง และจากนั้นก็มีชาวบ้านนำสิ่งของมาบริจาคให้อยู่เป็นประจำ จนวัดได้กลายเป็นศูนย์การเรียนรู้ให้แก่สถานศึกษาต่าง ๆ มีหน่วยงานทั้งรัฐและเอกชน ตลอดจนประชาชนทั่วไปที่สนใจด้านประวัติศาสตร์ได้เดินทางเข้ามาศึกษาเรียนรู้ จนเป็นที่รู้จักไปทั่ว

ปัจจุบัน ทางวัดได้สร้างอาคารพิพิธภัณฑ์หลังใหม่ขึ้นแล้ว เป็นอาคารคอนกรีต 3 ชั้น และภายในได้จัดแสดงสิ่งของเครื่องใช้ต่าง ๆ ประกอบภาพจิตรกรรมฝาผนังที่บอกเล่าถึงประวัติความเป็นมาและวิถีชีวิตของชุมชนบ้านปะอาว บริเวณชั้น 2 เป็นงานจิตรกรรมฝาผนังเกี่ยวกับ ฮีต 12 และนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ และบริเวณชั้น 3 เก็บรักษาหนังสือใบลาน

ที่ตั้ง พิพิธภัณฑ์วัดบูรพาปะอาวเหนือ

วัดบูรพาปะอาวเหนือ เลขที่ 87 หมู่ 5 บ้านปะอาว อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี

พิกัดภูมิศาสตร์ พิพิธภัณฑ์วัดบูรพาปะอาวเหนือ

15.356278, 104.726590

บรรณานุกรม

พระมหาพยนต์ สันตจิตโต. สัมภาษณ์, 22 ธันวาคม 2559

ศักดิ์ชาย สิกขา. (2554). พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านวัดบูรพาปะอาวเหนือ, 12 มีนาคม 2560. http://www.esanpedia.oar.ubu.ac.th/artdesign