ม่วงสามสิบ ออแกนิกส์ฟาร์ม เรียนรู้เกษตรอินทรีย์

ม่วงสามสิบ ออแกนิกส์ฟาร์ม อำเภอม่วงสามสิบ จังหวัดอุบลราชธานี เป็นสวนที่ปลูกผักผลไม้ปลอดสารพิษ โดยการริเริ่มของ ดร.จำลอง พรมสวัสดิ์ ผู้บริหารและประธาน ท่านมีแนวคิดที่จะสร้างวิสาหกิจในชุมชนขึ้นและทำให้ชาวบ้านมีอาหารปลอดสารพิษสำหรับบริโภคและจำหน่าย นอกจากนี้แล้ว ม่วงสามสิบ ออแกนิกส์ฟาร์มแห่งนี้ยังเป็นเป็นศูนย์การเรียนรู้เชิงเกษตรอินทรีย์อีกด้วย

ความเป็นมาของม่วงสามสิบ ออร์แกนิคฟาร์ม

ความเป็นมาของม่วงสามสิบ ออร์แกนิคฟาร์มนั้น เริ่มต้นจากการปลูกข้าวแบบปลอดสารพิษบนเนื้อที่ 40 ไร่ เป็นเวลากว่า 2 ปี แต่ก็ประสบกับปัญหาและอุปสรรคต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นคุณภาพดิน แหล่งน้ำ และแมลงศัตรูพืช ทำให้ได้ผลผลิตข้าวออกมาน้อย แต่ด้วยความพยายามและไม่ย่อท้อจึงได้ศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมจากหน่วยงานต่าง ๆ เช่น เกษตรจังหวัด เกษตรอำเภอ รวมทั้งศึกษาการทำเกษตรทฤษฎีใหม่ตามแนวทางพระราชดำริของในหลวงรัชกาลที่ 9 เพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนน้ำในยามหน้าแล้ง

เมื่อถึงฤดูกาลปลูกข้าว จึงได้ทำการปลูกข้าวพร้อมกับเลี้ยงปลาในนาข้าวไปด้วย เป็นการสร้างระบบนิเวศใหม่เพื่อช่วยให้ข้าวสามารถเจริญเติบโตได้เองตามธรรมชาติโดยไม่ต้องพึ่งสารเคมี คือ ปลาจะช่วยกำจัดวัชพืช ศัตรูของต้นข้าว หนอนและตัวอ่อนแมลงที่หล่นลงไปในนาข้าวจะเป็นอาหารของปลา ปลาช่วยพรวนดิน และมูลที่ปลาขับถ่ายออกมาก็เป็นปุ๋ยอย่างดี และในปีนั้นทำให้ได้ผลผลิตข้าวที่ได้จึงมีมากพอสำหรับจำหน่ายทั้งข้าวหอมมะลิ ข้าวไรซ์เบอร์รี่ และข้าวกล้องงอก

เมื่อผลผลิตข้าวได้ผลดี ทำให้เกิดการเรียนรู้และรู้จักสภาพแวดล้อม ฤดูกาล ภูมิอากาศ ภาวะการขาดแคลนน้ำ และสภาพดินของพื้นที่มากขึ้น จึงพยายามคัดเลือกพืชที่เหมาะสมกับเงื่อนไขต่าง ๆ มาปลูกหลังฤดูกาลทำนา รวมทั้งศึกษาความต้องการของตลาดควบคู่ไปด้วย ในปี พ.ศ. 2559 จึงตัดสินใจเลือกปลูก “เมล่อน” ในระบบปิด โดยเริ่มต้นปลูกในโรงเรือน 15 โรงเรือน ด้วยวิธีการปลูกที่มีความปลอดภัยและได้มาตรฐาน GAP (Good Agricultural Practice) ซึ่งมีเจ้าหน้าที่จากสำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขต 4 อุบลราชธานี คอยชี้แนะให้คำแนะนำในทุกขั้นตอนการผลิตอย่างใกล้ชิด

นายประสิทธิ์ ใจอุ่น ผู้ดูแลฟาร์มเล่าให้ฟังว่า ขณะนี้มีโรงเรือนสำหรับปลูกได้ปลูกเมล่อนและแตงโมไร้เมล็ดประมาณ 30 โรงเรือน เป็นโรงเรือนแบบปิดที่สามารถควบคุมการผลิตได้ ไม่ว่าจะเป็นจำนวนต้น  ความหนาแน่น การให้ปุ๋ย การให้น้ำ การป้องกันเชื้อโรคและแมลงศัตรูพืช โรงเรือนจะมุงด้วยพลาสติกและมีมุ้งรอบด้าน

ใน 1 โรงเรือนสามารถปลูกได้  440 ต้น โดยคาดว่าจะได้ผลผลิตประมาณ 400 ผล พันธุ์เมล่อนที่ปลูกได้แก่ พันธุ์คิโมจิ พันธุ์บิวตี้ พันธุ์ร็อคกี้ พันธุ์กาเลีย เมล็ดพันธุ์นี้นำเข้ามาจากประเทศญี่ปุ่น การปลูกจะใช้เวลาประมาณ 70-75 วัน จึงจะเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ ใน 1 ปี จะสามารถปลูกได้ 3 ครั้ง แต่ละครั้งจะพักดินไว้ 1 เดือน จึงจะปลูกใหม่ โดยจะวางแผนและทำตารางการปลูกไว้เพื่อให้มีผลผลิตออกจำหน่ายได้ตลอดทั้งปี

การให้น้ำจะเป็นระบบน้ำหยด ระยะแรก ให้น้ำวันละ 3 ครั้ง (เช้า เที่ยง เย็น) เมื่อมีอายุได้ 14 วัน จะลดการให้น้ำลงเป็นวันละ 2 ครั้ง (เช้าและเย็น) อายุ 25 วัน จะทำการผสมเกสร เนื่องจากปลูกในโรงเรือนจะไม่มีแมลงมาช่วยผสมเกสรและทำให้ติดผลได้ดีขึ้น โดยนำเกสรตัวผู้ไปจิ้มหรือเขี่ยเกสรใส่ดอกตัวเมีย เวลาผสมเกสรจะนิยมทำกันในตอนเช้า หรือสาย ๆ  ถ้ามีหมอกหรือน้ำค้างเยอะจะผสมได้ไม่ดี เกสรตัวผู้ 1 ดอก สามารถผสมกับดอกเกสรตัวเมียได้ 3 ดอก แต่ถ้ามีดอกตัวผู้เยอะก็จะผสมแบบหนึ่งต่อหนึ่ง เพื่อความมั่นใจว่าติดผลแน่นอน

เมื่อติดผลแล้วจะตรวจดูผลที่ออกมา ถ้าไม่สมบูรณ์ก็จะเด็ดทิ้ง และเพื่อให้ผลใหญ่และมีคุณภาพ ใน 1 ต้น จะให้ออกลูก 1 ผล เมื่ออายุได้ 60-65 วัน จะงดให้น้ำให้ปุ๋ย เพื่อรอเก็บผล และอายุประมาณ 70-75 วันก็เก็บเกี่ยวผลได้

นอกจากเมล่อนแล้ว ม่วงสามสิบก็จะปลูกแตงโมไร้เมล็ดพันธุ์แฮปปี้ไร้เมล็ด ด้วย โดยในโรงเรือนจะปลูกแตงโมที่มีเมล็ดไว้ 1 แถว เพื่อนำเกสรตัวผู้ของพันธุ์ที่มีเมล็ดนี้ไปผสมกับเกสรตัวเมียของพันธุ์ไร้เมล็ด ก็จะออกลูกมาเป็นแตงโมที่ไร้เมล็ด เมื่อเจริญเติบโตขึ้นจะทำค้างให้เลื้อยขึ้น เมื่อออกลูกแล้วจะนำใส่ถุงหรือตาข่ายเพื่อช่วยพยุงลูกไว้ให้โตตามแนวดิ่ง

ในการปลูกเมล่อนและแตงโมไร้เมล็ดพันธุ์ที่อ่อนต่อโรค เช่น เมลอนพันธุ์โกลเด้น การ์เลีย และบิ้วตี้  140 สิ่งที่ต้องระมัดระวังของการปลูกเมล่อนและแตงโมไร้เมล็ดคือ การติดเชื้อไวรัส ซึ่งจะทำให้ยอดไม่งอก ถ้าต้นยังมีขนาดเล็กจะห้ามเข้าโรงเรือนเด็ดขาด และหากต้องการไล่แมลงก็จะใช้สารสกัดจากชีวภาพเท่านั้น

ปัจจุบัน เมล่อนและแตงโมไร้เมล็ดของม่วงสามสิบออร์แกนิคฟาร์มได้รับการรับรองมาตรฐาน ระบบการจัดการคุณภาพการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับพืช (GAPพืช) จากกรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์แล้ว รหัส Q กษ 03-9001-37433096342 ยืนยันว่าเป็นผลไม้ที่ดีและปลอดภัย

ม่วงสามสิบ ออแกนิกส์ฟาร์มยังได้มีการทดลอง ปรับปรุงขั้นตอนวิธีการต่าง ๆ ในการปลูกเพื่อให้ได้ผลผลิตที่ดีขึ้น เช่น การทดลองปลูกในถุง เพื่อแก้ปัญหาการเสื่อมโทรมของดินไม่ต้องพักดินก่อนปลูกใหม่ในแต่ละรอบ และเพื่อดูว่าจะสามารถต้านทานโรคได้ดีขึ้นไหม และในอนาคตยังมีแผนที่จะปลูกมะเขือเทศราชินีอีกด้วย

ม่วงสามสิบ ออแกนิกส์ฟาร์ม มีเกษตรกรจากหลาย ๆ ที่เข้าไปเยี่ยมชม และศึกษาดูงานอยู่เสมอ ถือว่าเป็นศูนย์การเรียนรู้เชิงเกษตรอินทรีย์ที่แรกของภาคอีสานตอนใต้เลยทีเดียว ม่วงสามสิบ ออร์แกนิคฟาร์ม เปิดให้บริการทุกวัน ตั้งแต่เวลา 8.30 – 17.30 น.

ที่ตั้ง ม่วงสามสิบ ออแกนิกส์ฟาร์ม 

เลขที่ 9 หมู่ 12 ตำบลม่วงสามสิบ อำเภอม่วงสามสิบ จังหวัดอุบลราชธานี โทร. 061-1275633

Facebook : ม่วงสามสิบ ออร์แกนิคฟาร์ม

E-mail : muangsamsibfarm@gmail.com

พิกัดภูมิศาสตร์ ม่วงสามสิบ ออแกนิกส์ฟาร์ม

15.534000, 104.709459000

บรรณานุกรม

ประสิทธิ์ ใจอุ่น. สัมภาษณ์, 19 มกราคม 2560.

ม่วงสามสิบ ออร์แกนิคฟาร์ม, 15 มีนาคม 2560. https://th-th.facebook.com/muangsamsipmelon