บ้านคำปุน อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี แหล่งผลิตผ้าไหมชั้นดีและมีชื่อเสียงของจังหวัดอุบลราชธานีและแหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาการทอผ้าไหมที่มีการอนุรักษ์และสืบสานมาอย่างยาวนาน
บ้านคำปุน สืบสาน และอนุรักษ์ภูมิปัญญาการทอผ้าไหม
บ้านคำปุน ตั้งอยู่ในอำเภอวารินชำราบ แหล่งผลิตถักทอผ้าไหมชั้นดีและมีชื่อเสียงของจังหวัดอุบลราชธานีที่สืบสานภูมิปัญญาดั้งเดิมของท้องถิ่นและเป็นที่อยู่อาศัยของครอบครัว ภายในบริเวณบ้านคำปุนเป็นอาคารงานสถาปัตยกรรมแบบไทยอีสาน นอกจากนั้นแล้ว บ้านคำปุนยังเป็นแหล่งศึกษาเรียนรู้กระบวนการถักทอของไทยที่องค์ความรู้ถูกสั่งสมมาเป็นเวลายาวนาน โดยมีผู้ให้ความรู้แก่ช่างทอในปัจจุบัน คือ นางคำปุน ศรีใส (ผู้มีผลงานดีเด่นทางวัฒนธรรม สาขาทัศนศิลป์-ถักทอ พ.ศ.2537) และบุตร คือ นายมีชัย แต้สุจริยา (ศิลปินดีเด่นจังหวัดอุบลราชธานี พ.ศ.2544 และผู้คิดค้นและออกแบบผ้าลายกาบบัว ผ้าเอกลักษณ์จังหวัดอุบลราชธานี)
นอกจากนี้ยังเป็นแหล่งผลิตงานทอผ้าไหมที่มีเทคนิคเฉพาะเป็นที่รู้จักกว้างขวาง เช่น ผ้ามัดหมี่ผสมผสานงานจกดิ้นและไหมและผ้าธัญพัสตร์ บ้านคำปุนยังเป็นแหล่งรวบรวมเทคนิควิธีและเครื่องมือทอผ้าโบราณที่มีคุณค่าหายาก จึงเป็นที่สนใจของผู้ที่รักงานผ้าทอไทย อีกทั้งผู้ที่สนใจงานหัตถศิลป์ โบราณวัตถุ หรืออาคารที่มีลักษณะสถาปัตยกรรมไทย ผสมผสานเป็นรูปลักษณ์ของท้องถิ่นอีสานนำมาปรับปรุงให้เหมาะสมกลมกลืนกับประโยชน์ใช้สอยในปัจจุบัน
นิทรรศการบ้านคำปุน
นิทรรศการบ้านคำปุน เปิดขึ้นเป็นครั้งแรก เมื่อ พ.ศ.2542 โดยบ้านคำปุนและกลุ่มมูนเมือง หรือบรรดาผู้รักในศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นอุบล จัดขึ้นเพื่อหารายได้และเป็นการประชาสัมพันธ์ในการจัดตั้งกองทุนริเริ่มในการบูรณะอาคารหอแจกวัดศรีอุบลรัตนารามด้วยความร่วมมือของหลายภาคส่วน จึงสัมฤทธิผลในการอนุรักษ์อาคารเก่าแก่ที่มีความงามทางศิลปกรรมแบบอุบลแท้ โดยทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี ได้เสด็จเปิดเป็นอาคารพิพิธภัณฑ์ศรีอุบลรัตนาราม เมื่อวันที่ 11 เมษายน พ.ศ.2549 บัดนี้เปิดให้ประชาชนเข้าชม เป็นแหล่งศึกษาเรียนรู้เป็นที่น่าภาคภูมิใจแก่ชาวอุบลราชธานี
ในการเปิดให้เข้าชมนิทรรศการบ้านคำปุนในปีต่อ ๆ มา จึงได้แบ่งรายได้ส่วนหนึ่งไปเป็นทุนแก่เด็กผู้ขาดแคลนในจังหวัดอุบลราชธานีหมุนเวียนไปตามโรงเรียนต่าง ๆ ในแต่ละปี ในปี 2559 นิทรรศการของบ้านคำปุน ประกอบด้วย
- นิทรรศการผ้าทอผืนพิเศษจากบ้านคำปุนที่นำไปจัดแสดงในงาน World Ikat Textiles …ties that bind The Brunei Gallery SOAS University of London
- สาธิตการทำดอกผึ้ง ต้นผึ้ง และติดพิมพ์เทียนพรรษา
- ชมการสาวไหมพันธุ์ไทยอีสาน สืบทอดภูมิปัญญาและวัฒนธรรมการผลิตเส้นไหมของชาวไทยอีสาน
- ชมการทอผ้าเมืองอุบลและตำนานผ้ากาบบัว สาธิตการใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ทอผ้าโบราณ
ที่อยู่ บ้านคำปุน
เลขที่ 331 ถนนศรีสะเกษ อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี 34190
พิกัดภูมิศาสตร์ บ้านคำปุน
15.195603, 104.827174
บรรณานุกรม
คำปุน. (2559). นิทรรศการบ้านคำปุน [แผนพับ]. อุบลราชธานี: บ้านคำปุน.