ติดพิมพ์ แกะสลัก ความสวยที่แตกต่างของเทียนพรรษาอุบลราชธานี

ความสวยงามของขบวนต้นเทียนพรรษาทั้งประเภทแกะสลักและติดพิมพ์ของจังหวัดอุบลราชธานี ที่ปรากฏต่อสายตาประชาชนหรือนักท่องเที่ยวนั้น เกิดจากความรู้ความสามารถทางด้านศิลปะ ภูมิปัญญา ประกอบกับจินตนาการอันบรรเจิดของช่างเทียน ซึ่งการทำขบวนต้นเทียนพรรษาทั้งสองแบบนั้นมีกรรมวิธีและขั้นตอนการทำที่แตกต่างกัน ดังนี้

ต้นเทียนพรรษาติดพิมพ์และแกะสลัก

เทียนพรรษาประเภทติดพิมพ์

  • การหล่อต้นเทียนจะหล่อให้มีขนาดเล็กกว่าขนาดที่ต้องการ เนื่องจากจะต้องมีการติดผึ้งแผ่นหรือดอกผึ้งเพื่อตกแต่งลวดลายที่สวยงามให้แก่ต้นเทียน จึงต้องอาศัยความชำนาญในการคำนวณขนาดของต้นเทียนให้พอดีเมื่อติดดอกผึ้งเสร็จแล้ว
  • ต้นเทียนและองค์ประกอบต่าง ๆ จะต้องกลึงหรือทำโครงสร้างให้ชัดเจน ทั้งส่วนโค้ง ส่วนนูน และส่วนคอด เนื่องด้วยเวลาติดแผ่นผึ้งหรือดอกผึ้งนั้นจะติดลงไปบนพื้นผิวส่วนโครงสร้างต่าง ๆ เลย โดยไม่มีการเจาะ แกะ หรือเซาะรูปทรงนั้น ๆ อีก
  • ขี้ผึ้งที่นำหล่อลำต้นเทียนและแผ่นผึ้งสำหรับทำโครงสร้างจะเป็นขี้ผึ้งผสม คุณภาพไม่ดีนัก มักมีสีเหลือง สีแดง หรือสีส้ม ส่วนดอกผึ้งจะใช้ขี้ผึ้งแท้คุณภาพดี มีสีเหลืองหรือสีเหลืองอ่อน ซึ่งเกิดจากสีธรรมชาติของขี้ผึ้ง หรือเทคนิคการผสมสีที่มีความสม่ำเสมอและกลมกลืน
  • ลวดลายของต้นเทียนและองค์ประกอบเกิดจากการติดดอกผึ้งลงบนแผ่นผึ้งที่หุ้มโครงสร้างอยู่ หรือติดลงบนโครงสร้างโดยตรง ซึ่งผิวของโครงสร้างอาจจะเป็นไม้ หรือปูนปลาสเตอร์ ทั้งนี้ขึ้นกับการออกแบบของช่างทำต้นเทียน
  • ลวดลายของต้นเทียนและองค์ประกอบอาจจะหลุดลอกออกได้ง่าย โดยเฉพาะเมื่อโดนความร้อน เนื่องจากเป็นการนำดอกผึ้งมาติดเรียงไว้โดยอาศัยความเหนียวของขี้ผึ้งเท่านั้น
  • ลวดลายต่าง ๆ ที่ติดลงบนต้นเทียนและองค์ประกอบ จะประกอบด้วยดอกผึ้งเล็ก ๆ หลาย ๆ ชิ้นวางเรียงต่อลวดลายกันไปอย่างต่อเนื่อง เพื่อแสดงถึงความละเอียด ความปราณีตและความชำนาญในการต่อลวดลาย
  • ลวดลายมีความสวยงามแต่ไม่ต่อเนื่องเป็นเรื่องราวเดียวกัน ส่วนใหญ่จะเป็นลวดลายไทย ไม่ปรากฎว่ามีลวดลายที่เป็นรูปมนุษย์หรือคน เทวดา นางฟ้า หรืออมนุษย์ในลวดลายที่ติดลงบนต้นเทียนหรือองค์ประกอบ
  • เครื่องมือ และวัสดุที่ใช้ในการพิมพ์ดอกผึ้งมีหลายอย่าง เพราะมีหลายขั้นตอนในการทำดอกผึ้ง

เทียนพรรษาประเภทแกะสลัก

  • การหล่อลำต้นเทียนจะมีขนาดใหญ่กว่าขนาดที่ต้องการ เนื่องจากต้องเผื่อขนาดไว้สำหรับการเกลาเทียนออกในขั้นตอนของการแกะสลัก
  • ขี้ผึ้งที่นำมาใช้ทำต้นเทียนและองค์ประกอบ จะเป็นขี้ผึ้งชนิดเดียวกัน มีสีเดียว และสีสม่ำเสมอกันทั้งหมด
  • ลวดลายของต้นเทียนและองค์ประกอบเกิดจากการแกะสลักลวดลายต่าง ๆ ลงไป เช่น กระหนก นารี กระบี่ คชะ
  • ลวดลายบนต้นเทียนและองค์ประกอบมีความคงทน ไม่หลุดลอก เพราะเกิดจากการแกะสลักลวดลายลงไปบนต้นเทียนและองค์ประกอบ แต่อาจจะมีการแตกหักได้
  • ลวดลายมีทั้งขนาดเล็กไปถึงใหญ่ มีส่วนหนา นูน เส้นลายลึก สลับซับซ้อน มีมิติ ลวดลายมีความต่อเนื่องกันเป็นเรื่องราว แสดงถึงความสามารถ ความชำนาญในเชิงช่างและจินตนาการของผู้ออกแบบ
  • เครื่องมือที่ใช้ในการแกะสลักเป็นเครื่องมือง่าย ๆ วิธีการไม่สลับซับซ้อน แต่มีความยากในการแกะสลัก

ข้อมูลเพิ่มเติม “เส้นสายลายเทียน เทียนพรรษาจังหวัดอุบลราชธานี”

ที่ตั้ง : จังหวัดอุบลราชธานี

พิกัดภูมิศาสตร์ : 15.230193, 104.857329

บรรณานุกรม 

ประทับใจ สิกขา, ศกุนตลา เกตวงศา และขนิษฐา ทุมมากรณ์. (2550). มูนมังเทียนพรรษา ใน เลิศล้ำเลอค่า เทียนพรรษาเมืองอุบล. อุบลราชธานี : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

Tag

การทอผ้าไหม การทำต้นเทียนพรรษา การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม การปฏิบัติธรรม การแกะสลักเทียนพรรษา ครูภูมิปัญญาไทย บุญมหาชาติ บุญเดือนแปด ชุมชนทำเทียนพรรษา บ้านชีทวน พักผ่อนหย่อนใจ พิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น ดนตรีพื้นบ้าน ดนตรีพื้นเมืองอีสาน ต้นเทียนพรรษาประเภทติดพิมพ์ ต้นเทียนพรรษาประเภทแกะสลัก ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ประเพณีท้องถิ่น ประเพณีอีสาน ประเพณีแห่เทียนพรรษา วัดหนองป่าพง วิถีชีวิตคนอีสาน วิปัสสนากรรมฐาน ศิลปกรรมญวน ศิลปกรรมท้องถิ่นอีสาน ศิลปะญวน สถาปัตยกรรมท้องถิ่น สถาปัตยกรรมท้องถิ่นอีสาน สถาปัตยกรรมในพุทธศาสนา สาขาวัดหนองป่าพง สิม หัตถกรรมการทอผ้า อำเภอพิบูลมังสาหาร อำเภอตระการพืชผล อำเภอน้ำยืน อำเภอม่วงสามสิบ อำเภอวารินชำราบ อำเภอเขมราฐ อำเภอเขื่องใน อำเภอเดชอุดม อำเภอเมืองอุบลราชธานี อุบลราชธานี อุโบสถ ฮีตสิบสอง