หมอยาและสมุนไพรพื้นบ้าน บ้านม่วง

การรวมกลุ่มผู้ผลิตสมุนไพรพื้นบ้าน บ้านม่วง ตำบลสมสะอาด อำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี โดยได้ตำรายาจากคุณตาจำนง กันนิดา หมอยาพื้นบ้านผู้เชี่ยวชาญด้านสมุนไพร จากสมาคมแพทย์โบราณพื้นบ้านไทยและสมุนไพร เพื่อผลิต จำหน่าย และอนุรักษ์ภูมิปัญญาด้านยาสมุนไพรพื้นบ้านอีสาน

ยาสมุนไพร-หมอยาพื้นบ้าน-ผลิตภัณฑ์สมุนไพร
จำนงค์ กันนิดา หมอยาพื้นบ้าน

ความเป็นมาของกลุ่มสมุนไพรบ้านม่วง

กลุ่มสมุนไพรบ้านม่วงก่อตั้งขึ้นโดยการนำของนายจำนงค์ กันนิดา ซึ่งเดิมเป็นคนบ้านกอก ตำบลหนองแก้ว อำเภอกันทรารมย์ จังหวัดศรีสะเกษ เป็นหมอยาพื้นบ้าน ซึ่งร่ำเรียนมาจากพระอาจารย์ในวัดจากตำรายาในใบลาน เมื่อครั้งบวชเป็นสามเณรตั้งแต่อายุ 12 ปี และใช้วิชาความรู้นี้ทำการรักษาผู้ป่วยเรื่อยมา จนกระทั่งเมื่อปี พ.ศ. 2510 จึงได้ย้ายมาอยู่ที่บ้านม่วง ตำบลสมสะอาด และยังคงทำหน้าที่เป็นหมอยาสมุนไพรรักษาผู้ป่วยและทำคลอดอยู่เสมอ ต่อมาสาธารณสุขจังหวัดอุบลราชธานีได้ดำเนินการสำรวจว่ามีหมอยาพื้นบ้านอยู่ที่ไหนบ้าง ซึ่งก็พบว่ามีหมอยาอยู่หลายคน แต่ว่าแทบจะไม่มีตำรายาเลย ยกเว้นแต่นายจำนงค์ กันนิดา ซึ่งมีตำรายาที่ทางสำนักงานสาธารณสุขได้ตรวจสอบแล้วว่าถูกต้อง จึงให้ท่านไปอบรมเพิ่มเติมที่สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด จนได้เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านสมุนไพร จากสมาคมแพทย์โบราณพื้นบ้านไทยและสมุนไพร

ยาสมุนไพร-หมอยาพื้นบ้าน-ผลิตภัณฑ์สมุนไพร ยาสมุนไพร-หมอยาพื้นบ้าน-ผลิตภัณฑ์สมุนไพร

ในปี พ.ศ. 2542 นายจำนงค์ กันนิดาได้รับงบประมาณสนับสนุนให้มาตั้งกลุ่มสมุนไพรขึ้นที่บ้านม่วง เพื่ออนุรักษ์และสืบสานองค์ความรู้ของหมอยาพื้นบ้านไว้ เริ่มต้นมีสมาชิกทั้งหมด 19 คน ผลิตสินค้าสมุนไพรเพื่อจำหน่ายสร้างรายได้ให้แก่ครัวเรือน ผลิตภัณฑ์ของกลุ่มสมุนไพรบ้านม่วง เช่น ลูกประคบ น้ำมันเหลือง ยาหม่องน้ำ ยาสระผม ครีมนวดผม น้ำยาล้างจาน และยาสมุนไพร เช่น ฟ้าละลายโจร ขมิ้นชัน บอระเพ็ด ว่านชักมดลูก สมุนไพรที่นำมาใช้ส่วนใหญ่จะเป็นพืชสมุนไพรในท้องถิ่น สามารถปลูกเองได้ ปัจจุบันนายจำนงค์ กันนิดายังคงถ่ายทอดความรู้ให้กับผู้ที่สนใจทั่วไป

ยาสมุนไพร-หมอยาพื้นบ้าน-ผลิตภัณฑ์สมุนไพร ยาสมุนไพร-หมอยาพื้นบ้าน-ผลิตภัณฑ์สมุนไพร ยาสมุนไพร-หมอยาพื้นบ้าน-ผลิตภัณฑ์สมุนไพร

ตัวอย่างตำรายาของนายจำนงค์ กันนิดา

  • แก้ช้ำใน จากการถูกกระทบอย่างรุนแรงให้นำเอารากหญ้าเจ้าชู้ น้ำตาลทราย 2 ช้อน ต้มกิน
  • แก้โรคบาดทะยัก ท่านให้เอาต้นสาบเสือ ใบ ต้น ราก ล้างน้ำให้สะอาด ตำให้ละเอียด ผสมกับสุราขาว กรองเอาน้ำรับประทาน กากใช้พอกบริเวณแผล
  • แก้ไอเรื้อรัง ให้เอาแก่นเหมือดแอ่  9  กลีบ ต้มกิน

ที่ตั้ง กลุ่มสมุนไพรบ้านม่วง

บ้านม่วง หมู่ 3 ตำบลสมสะอาด อำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี

พิกัดภูมิศาสตร์ กลุ่มสมุนไพรบ้านม่วง

14.8440110, 104.9951300

บรรณานุกรม

จำนงค์ กันนิกา. (2560). สัมภาษณ์ 25 พฤษภาคม 2560

Tag

การทอผ้าไหม การทำต้นเทียนพรรษา การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม การปฏิบัติธรรม การแกะสลักเทียนพรรษา ครูภูมิปัญญาไทย บุญมหาชาติ บุญเดือนแปด ชุมชนทำเทียนพรรษา บ้านชีทวน พักผ่อนหย่อนใจ พิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น ดนตรีพื้นบ้าน ดนตรีพื้นเมืองอีสาน ต้นเทียนพรรษาประเภทติดพิมพ์ ต้นเทียนพรรษาประเภทแกะสลัก ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ประเพณีท้องถิ่น ประเพณีอีสาน ประเพณีแห่เทียนพรรษา วัดหนองป่าพง วิถีชีวิตคนอีสาน วิปัสสนากรรมฐาน ศิลปกรรมญวน ศิลปกรรมท้องถิ่นอีสาน ศิลปะญวน สถาปัตยกรรมท้องถิ่น สถาปัตยกรรมท้องถิ่นอีสาน สถาปัตยกรรมในพุทธศาสนา สาขาวัดหนองป่าพง สิม หัตถกรรมการทอผ้า อำเภอพิบูลมังสาหาร อำเภอตระการพืชผล อำเภอน้ำยืน อำเภอม่วงสามสิบ อำเภอวารินชำราบ อำเภอเขมราฐ อำเภอเขื่องใน อำเภอเดชอุดม อำเภอเมืองอุบลราชธานี อุบลราชธานี อุโบสถ ฮีตสิบสอง