สถานการณ์การแขวนป้ายของเภสัชกร : กรณีศึกษาเขตเมืองพัทยา

การแขวนป้ายของเภสัชกรร้านยาเป็นปัญหาเรื้อรังมายาวนานและขาดการวิเคราะห์ปัญหาอย่าง รอบด้าน การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์ปัญหา มาตรการควบคุมกำกับและปัญหา อุปสรรคในการแก้ปัญหาเภสัชกรแขวนป้ายจากมุมมองของผู้ที่เกี่ยวข้อง โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยทั้งเชิง คุณภาพและเชิงปริมาณเก็บข้อมูลด้วยการสมภาษณ์ระดับลึกกับผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 20 คนประกอบด้วย เภสัชกรประจำร้านขายยา 11 คน เจ้าหน้าที่รัฐ 5 คน เจ้าของร้านขายยา 2 คน และพนักงานขายยา 2 คน และใช้แบบสอบถามเก็บข้อมูลจากเภสัชกรและผู้ประกอบการร้านขายยาในเขตพัทยา มีกลุ่ม ตัวอย่าง จำนวน 161 คน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ โดยการวิเคราะห์เนื้อหาตามกรอบแนวคิด วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า ร้านขายยาในเขตเมืองพัทยามีการแขวนป้ายประมาณร้อยละ 45 ของร้านยา ทั้งหมด 260 ร้านสาเหตุสำคัญคือความต้องการของผู้ประกอบการและลูกค้าในเมืองท่องเที่ยว รวมทั้ง การไม่เคร่งครัดในการคัดกรองคุณสมบัติเภสัชกรของเจ้าหน้าที่รัฐทำให้มีเภสัชกรทำงานนอกเขตพัทยา หรือชลบุรีแขวนป้าย มาตรการควบคุมกำกับปัญหาของเจ้าหน้าที่รัฐมีดังนี้ 1) การตรวจร้านยาอย่าง น้อยปีละ 1 ครั้งต่อร้าน 2) หากพบการแขวนป้ายจะบันทึกตักเตือนความผิด หากพบความผิดอีกจะดำเนินการเปรียบเทียบปรับ และหากพบความผิดครั้งที่ 3 จะส่งเรื่องให้สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด พิจารณาส่งเรื่องให้สภาเภสัชกรรมพิจารณาลงโทษพักใบประกอบวิชาชีพ 3) ยึดเกณฑ์มาตรฐานร้าน ยาใหม่เป็นแนวทางก่อนการอนุญาตเปิดร้านขายยาและการตรวจร้าน มุมองของผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทั้งเภสัชกรและเจ้าของร้านยามีความสำคัญต่อการแก้ปัญหา ส่วน ใหญ่เห็นประโยชน์การมีเภสัชกรประจำร้านขายยา เช่น ร้อยละ 86.3 เห็นว่าการมีเภสัชกรประจำร้าน ช่วยคุ้มครองผู้บริโภคให้ปลอดภัยมากขึ้น ส่วนใหญ่มีความเห็นเชิงลบต่อประเด็นมาตรฐานร้านขายยา ที่ดีเช่น ร้อยละ 60.9 เห็นว่า มาตรฐานร้านขายยาตาม GPP มีความหยุมหยิม ยุ่งยากในทางปฏิบัติ แต่เภสัชกรบางส่วนมีมุมมองที่แตกต่างกับเจ้าของร้านยาที่ไม่ใช่เภสัชกรในบางประเด็นเกี่ยวกับ มาตรการตรวจเฝ้าระวังร้านขายที่เหมาะสมและการแก้ไขปัญหาการแขวนป้ายของเภสัชกร
ปัญหาและอุปสรรคในการแก้ปัญหาการแขวนป้ายของเภสัชกรที่สำคัญคือ อุปสรรคเชิงโครงสร้าง เช่น การไม่ให้ความสำคัญต่อปัญหาเภสัชกรแขวนป้าย เมื่อเทียบกับปัญหาอื่นๆ การมีเจ้าหน้าที่รัฐที่มี ความอ่อนอาวุโสและมีจำนวนน้อย การมีโทษที่เบาไปและไม่สามารถลงโทษได้จริง การไม่เอาจริงเอา จังในการคัดกรองคุณสมบัติเภสัชกรก่อนอนุญาตเปิดร้านในขณะที่การตรวจร้านหลังจากอนุญาตไป แล้วมีปัญหาการแก้ไขยากกว่า ข้อเสนอแนะจากงานวิจัยนี้คือ ควรยกระดับปัญหาการแขวนป้ายให้มี ความสำคัญให้มากขึ้นจากผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสีย และรณรงค์ให้ผู้บริโภคเห็นความสำคัญของการมี เภสัชกรร้านยา และหากสามารถปรับให้มีเจ้าหน้าที่รัฐที่มีความอาวุโสมีประสบการณ์ในการท างานก็ อาจจะทำให้ปัญหาได้รับการยกระดับและแก้ไขให้ดีขึ้น